Hesabım
Sepetim
Binlerce yıldır ugulanan bitkilerle tedavi, Antik Yunan zamanlarında konulan adı ile fitoterapi, günümüzde Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından tedavi yöntemi olarak onaylanmış bir bilim dalıdır. Eczacılık branşında farmakolojinin (ilaç bilimi) bir alt dalıdır ve bugün kullandığımız ilaçların önemli bir kısmı bitkilerden elde edilen ham maddelerden veya bunların sentetik formlarından oluşur. Halk arasında bilinen geleneksel bitkisel uygulamalar fitoterapi kapsamına girmez çünkü fitoterapi tamamen bilimsel klinik çalışmalara ve bu çalışmalar sonucunda elde edilen somut bilgilere dayanır. Modern tıbba alternatif olması, halk tarafından kolay erişilebilmesi ve ekonomik olmasının yanı sıra doğal olana duyulan ihtiyacın artmasıyla birlikte fitoterapinin değeri gün geçtikçe daha çok anlaşılmakta ve yaygınlaşmaya devam etmektedir.
Fitoterapinin alt dallarından biri olan aromaterapi kaynak olarak uçucu ve sabit yağları kullanır. Aromaterapi bu yağların iyileştirici özellikleri sayesinde zihin ve beden sağlığına etki eder. Aromaterapide kullanılan uçucu yağlar aslında kimyasal olarak birçok organik bileşiğin karışımlarıdır. Bu nedenle vücuda alındığında etki gösterme potansiyeline sahiplerdir.
Aromaterapi bitkilerden elde edilen uçucu yağlarla uygulanan ruh, beden ve zihin dengesinin korunmasına yardımcı olan, duygu durum ve motivasyon sağlayan, fiziksel ve ruhsal bozuklukların iyileştirilmesine yardımcı olan terapi metodudur. Bilinçli ve düzenli olarak gündelik yaşama dahil edilmesi ile hayat kalitesinin artmasını destekleyecektir. Farklı kullanım tekniklerine sahiptir. Burada bu teknikler hakkında bilgi vermeye çalışacağız.
Aromaterapi uygulama yöntemleri aşağıda listelenmiştir.
1. İnhalasyon
2. Topikal
3. Sindirim
4. Friksiyon Yöntemi
5. Kompres Yöntemi
6. Aromaterapi Masajı
İnhalasyon yöntemi, uçucu yağların soluma yoluyla vücuda alınmasıdır. Sabit bir yağda veya suda seyreltilen uçucu yağ, solunduğunda burnumuzdan sinir sistemimize kadar bir yol izleyerek etkisini gösterir.
Aromaterapide kullanılan en popüler yöntem olan inhalasyon sayesinde uçucu yağlar, hızlı ve güvenli bir yöntem ile vücuda alınabilir. Seyreltme işlemi sonrası doğrudan vücuda alınabileceği gibi pamuğa damlatma yardımıyla veya oda spreyi gibi farklı formlarda üretilmiş ürünlerle de alınabilir.
İnhalasyon yönteminde en sık kullanılan ve en pratik olan uygulamalardan biri difüzör veya buhurdanlık ile kullanmaktır.
İnhalasyon aromaterapi, anksiyete, depresyon gibi ruh haliyle ilgili veya çeşitli fiziksel şikayetlerde oldukça yaygın kullanılan bir uygulama metodudur.
Duygu durum, zihinsel aktivasyon, konsantrasyon, enerji dengeleme, uyku ve stres bozuklukları gibi yaşam kalitesini olumsuz etkileyen sorunlarla karşılaşıldığında sıklıkla başvurulan yöntemlerden biri koku - inhalasyon yoluyla uçucu yağların deneyimlenmesidir. Etkisini burun boşluğunda yer alan koku reseptörlerinin limbik sistem üzerindeki etkisiyle gösterebildiği gibi, teneffüs edilen kokulu bileşiğin akciğerler yoluyla dolaşım sistemine ve oradan tüm vücuda yayılmasıyla gösterebilmektedir. Örneğin canlandırıcı turunçgil kaynaklı uçucu yağların pozitif duygu ve düşünceleri tetikleyerek negatif düşünceleri maskeleyebildiği, konsantrasyon ve arındırıcı etkili biberiye yağının odaklanmaya yardımcı olduğu ve aynı zamanda solunan havanın kalitesini arttırdığı bilinmektedir. En popüler uçucu yağlar arasında yer alan lavanta yağının sedatif, yatıştırıcı, etkisi nedeniyle demans hastalığına sahip kişilerin uyku kalitesini arttırdığı bilinmektedir. Koku – inhalasyon, aromaterapi uygulama yöntemleri arasında en kolay seçeneklerdendir. Buhurdanlığa ya da difüzöre damlatılan birkaç damla uçucu yağ ile bu deneyim yaşanabilmektedir.
Topikal uygulama, uçucu yağların cilt tarafından emilmesi yoluyla vücuda alınmasıdır. Bu uygulama masajla veya kozmetik ürünlerle yapılabilir. Masaj için kullanılan uçucu yağlar, zeytinyağı veya tatlı badem yağı gibi sabit yağlarla karıştırılarak uygulanır.
Kozmetik aromaterapi ise aromaterapinin alt dallarından biridir. Cilt, vücut, yüz veya saç için aromatik yağları içeren ürünler üretilir. Aynı zamanda hidrolat adı verilen yan ürünler sayesinde bu ürünlerin sulu çözeltileri hazırlanarak yüz veya vücut spreyi üretimi de yapılır.
Böylece serinlik ve tazelik hissi sağlama başta olmak üzere, yara iyileşmesi gibi diğer uygulamalarda da uçucu yağların seyreltilmeden uygulanmasına olanak tanır.
Topikal aromaterapi, bedensel gerginlik kökenli şikayetler, baş ağrısı gibi gevşeme gerektiren semptomlar başta olmak üzere çok çeşitli senaryolarda uygulanabilir. Bunun yanı sıra aromaterapi masajı yalnızca ihtiyaç halinde değil genel refahı desteklemek amaçlı rutin olarak da tercih edilebilir.
Uçucu yağ bileşenleri cildimizdeki gözenekler sayesinde mikro dolaşıma dahil olmaktadırlar. Aromaterapi uygulamasında dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, uçucu yağların saf hallerinin son derece etkili olması ve bazılarının ciltle doğrudan temasında tahriş veya toksik etki riski taşımasıdır. Ciltte tahriş ve toksik etki yaşanmaması için uçucu yağların sabit yağlar ile seyreltilerek uygulanması tavsiye edilmektedir.
Bazı uçucu yağlar yenilebilir olmakla birlikte yenilen miktar oldukça önemlidir. Bir bardak soğuk suya birkaç damla damlatarak, yemeklerde aroma olarak kullanarak veya bitki çayı olarak tüketmek bu yöntemin alternatiflerindendir.
Anason, karanfil, okaliptüs, zencefil, greyfurt, limon, kekik, nane, biberiye ağız yoluyla alınabilen aromatik bitkilerden bazılarıdır. Birçoğunun taze hâlini zaten mutfaklarımızda kullanıyoruz.
Hangi yöntem ile uygulanırsa uygulansın aromaterapi; rahatlama, gevşeme, genel sağlığı destekleme, bağışıklık, solunum ve dolaşım sistemlerini güçlendirmede etkilidir. Aromaterapiyi diğer tamamlayıcı tedavilerden ayıran en güzel yanı etkisini hoş bir koku, rahatlatıcı bir masaj veya lezzetli bir aroma eşliğinde gösterebilmesidir.
Friksiyon Yöntemi ile Aromaterapi
Bölgesel olarak uygulanan masaj, sadece parmak uçları ve avuç içi ile küçük alanlı dairesel bastırma ve kaydırma hareketleri ile gerçekleştirilir. Uçucu yağların doğru oranlarda seçilip karıştırıldığı özel formüller, ihtiyaca göre belirli bölgelere avuç içi ve parmak uçları yoluyla uygulanmalıdır.Etkisini doğrudan göstermektedir. Kompres uygulamasından farklı olarak küçük dairesel ve parmak uçları ile yapılan hareketler bütünüdür.
Kompres Yöntemi
Temiz bir mendil ya da pamuk üzerine damlatılan birkaç damla uçucu yağın ilgili küçük bölgeye uygulanması, kompres yöntemiyle aromaterapi çeşididir. Lavanta, çay ağacı gibi belirli uçucu yağlar haricinde kalan yağların tahriş ve toksisite yaratabileceği gön önüne alınarak uygulanmalıdır. Bu sebeple doğru uçucu yağ tercihi ve doğru oranlarda seyreltme oldukça önem kazanmaktadır. Örneğin ardıç, çay ağacı gibi yağların aknelerde kullanımı bu yöntemle önerilebilmektedir. Bergamot, limon, portakal ve greyfurt bitkilerinden elde edilen uçucu yağların kabuklarının soğuk sıkım yöntemiyle elde edilmesi, toksik etki riski oluşturabileceği için dikkat edilmesi gereken önemli bir noktadır.
İskelet, kas ve sinir sistemleri yapılarına hakim olan uzmanlar tarafından gerçekleştirildiğinde, aromaterapi en ideal uygulama yöntemlerinden biri haline gelir. Aromaterapi masajı, uygulanacak vücut bölgesine, uygulama yöntemine ve amaçlarına bağlı olarak doğru uçucu ve sabit yağların karışımıyla gerçekleştirilir. İnsan bedeninin anatomik yapısını bilen ve masaj profesyoneli olan kişiler tarafından uygulanması önerilmektedir. İskelet ve kas yapısını hedefleyen terapötik masajlarda seçilecek yağlar ile cilt bakımı ve mikro sirkülasyonu hedefleyen masaj uygulamalarında seçilecek yağlar birbirinden farklı olmalıdır. Bu sebeple uçucu yağların etkinliklerini bilmek önemlidir.
